Ano ang Lambana ?

 

Lambana

Sa mitolohiyang Pilipino, ang Lambana ay mga maliliit na diwata o nilalang na kilala sa kanilang maselan at mapanlikhang anyo. Karaniwan silang may taas mula ilang pulgada hanggang isang talampakan, at may mga na pakpak na kahawig ng sa mga paru-paro o tutubi. Sila'y nakasuot ng mga kaakit-akit at makukulay na damit na hango sa kalikasan, may mga mukhang parang tao, at malalaking mata na nagpapahayag ng emosyon. Madalas silang napapalibutan ng mahiwagang liwanag na sumasalamin sa kanilang malalim na ugnayan sa kalikasan. Bukod dito, may kakayahan silang baguhin ang kanilang laki, na nagpapahintulot sa kanila na magmukhang tao kapag kinakailangan.

Lambana

Lambana sa Mitolohiyang Bikolano

Sa mitolohiyang Bikolano, ang salitang Lambana ay may dalawang mahalagang kahulugan. Una, ito ay tumutukoy sa isang simbolo, guhit, o ukit ng isang pigurang tao na may pakpak na kahawig ng sa tutubi (alibangbang) o mga ibon tulad ng abukay (isang uri ng tagak) o puting loro. Ang simbolong ito ay ginagamit sa mga ritwal at panalangin, na madalas na kaugnay kay Batala, isang mas mababang diyos na namamahala sa mga anito (mga espiritu ng ninuno) at katambay (mga espiritung tagapangalaga).

Ang ikalawang kahulugan ng Lambana ay naglalarawan ng maliliit, magagandang nilalang na may pakpak ng tutubi at matutulis na ngipin. Ayon sa ilang mga kwento, pinaniniwalaang kumakain sila ng mga buto ng mga patay na hayop.

Sa mitolohiyang Tagalog, ang Lambana ay nag-evolve bilang mga maliliit na may pakpak na nilalang na may ethereal na kagandahan at nakakasilaw na liwanag. Sila ay madalas na konektado sa Diwata (mga diyos, diyosa, at dryad), at kilala rin bilang Numbali, Lumbali, o Nambana. Sa mga kwentong ito, ang Lambana ay karaniwang mabait at mapagbigay, may kakayahang lumipad at gumamit ng kanilang mahiwagang kapangyarihan upang tulungan ang mga mabubuting tao, at nagsisilbing tagapangalaga ng kalikasan.

Lambana

Lambana

Sa Mitolohiyang Tagalog, ang Lambana ay maliliit, may pakpak na mga nilalang na kilala sa kanilang kabutihan at kagandahang-loob. Sila'y naglalabas ng maliwanag na liwanag at may kakayahang lumipad, gamit ang kanilang mahiwagang kapangyarihan upang tulungan ang mga taong may mabuting puso. Tinatawag din silang Numbali, Lumbali, o Nambana, at madalas silang iniuugnay sa mga mas mataas na nilalang na tinatawag na Diwata.

Lambana

Sa maraming kuwento, ang Lambana ay nagsisilbing mga mensahero o kasamahan ng isang Diwata, na parang relasyon ng isang manggagawang bubuyog sa reyna nitong bubuyog. Ang kanilang koneksyon sa Diwata ay malalim at halos simbiyotiko, kung saan ang kalagayan ng isa ay direktang nakakaapekto sa isa pa. Ayon sa ilang mga kwento, kung ang isang Diwata ay makaranas ng matinding sakit sa damdamin, lalo na kung ito'y dulot ng isang tao, ang mga Lambana ay nagiging mga nakakatakot na halimaw na may matatalas na kuko at ngipin.

Dito, ang Lambana ay sumasalamin sa isang masalimuot na dinamiko sa mitolohiyang Tagalog—bilang mga sugo ng mga banal na nilalang, maaari silang maging mabait na mga katulong o mabagsik na tagapagtanggol, depende sa kalagayan ng kanilang Diwata.

Diwata at kanyang mga Lambana

Lambana

Lalaking Diwata at mga Lambana

 Sa mitolohiyang Pilipino, diwata at lambana ay parehong nilalang na may kaugnayan sa kalikasan at espirituwal na mundo, ngunit may mga pagkakaiba sila sa ilang aspekto:

DIWATA

Diwata

Diwata

1. Diwata

• Kalagayan: Ang diwata ay karaniwang itinuturing na isang uri ng espiritu o diyos o diyosang may kapangyarihan sa kalikasan. Sila ay iniuugnay sa mga kagubatan, bundok, at mga anyong-tubig, at kadalasan silang pinaniniwalaang nag-aalaga o nangangalaga sa mga lugar na ito.

Diwata

• Hitsura at Kapangyarihan: Ang mga diwata ay karaniwang inilalarawan bilang magaganda, mahiwagang nilalang kadalasan ay babae na may kakayahang magbigay ng mga biyaya o sumpa. Maaari silang maglabas ng galit kung ang kalikasan o mga sakop nila ay naabuso, kaya't minsan sila'y kinatatakutan o iginagalang ng mga tao.

• Halimbawa: Si Maria Makiling, isang kilalang diwata na tagapagbantay ng Bundok Makiling, ay isa sa pinakasikat na diwata sa mitolohiyang Pilipino.

• Pinagmulan ng Salita: Nagmula ang konsepto ng diwata mula sa salitang Sanskrit na "devata," na nangangahulugang diyos o diyosa.

LAMBANA

Lambana

Lambana

2. Lambana

• Kalagayan: Ang lambana ay mas maliliit na espiritu na karaniwang nauugnay sa kalikasan o mga halaman. Sila ay mas katulad ng mga diwata sa diwa ng pagiging elemental na nilalang, ngunit sila'y mas maliit at tila may partikular na relasyon sa mga halaman o bulaklak.

lambana

• Hitsura at Kapangyarihan: Ang lambana ay madalas inilalarawan bilang maliliit, mala-duwende o "fairy"-like na nilalang. Karaniwan silang inilalarawan maliliit na may pakpak ng tutubi o paro-paro. Minsan sin liit ng mga insekto o bulaklak, May kakayanan din silang mag anyo bilang tao o sing laki ng tao, at mayroon ding kapangyarihang espiritwal ngunit hindi kasing lakas ng mga diwata.

• Ugnayan sa Mitolohiya: Ang lambana ay maaaring ituring na mas mababang antas ng mga espiritu kumpara sa diwata, at maaaring mas limitado ang kanilang kapangyarihan sa isang partikular na bahagi ng kalikasan gaya ng mga halaman o maliliit na bahagi ng kagubatan.

Paghahambing:

• 
  Laki at Kapangyarihan: Ang mga diwata ay kadalasang mas malalaki at mas makapangyarihan, habang ang lambana ay mas maliliit  at may pakpak ng kulisap at mas simple ang kanilang mga kapangyarihan.

• Saklaw ng Impluwensya: Ang mga diwata ay nauugnay sa mas malalaking bahagi ng kalikasan tulad ng kabundukan at kagubatan, habang ang lambana ay mas maliit ang sakop tulad ng mga halaman o mga partikular na lugar sa kalikasan.

• Pakikitungo sa Tao: Pareho silang may kakayahang makipag-ugnayan sa mga tao, magbigay ng biyaya, o magdala ng parusa, ngunit ang mga diwata ay madalas mas kinatatakutan at higit na iginagalang dahil sa kanilang mas malalaking kapangyarihan.

Bagama’t parehong may kinalaman sa kalikasan at mahiwagang mundo, ang diwata ay mas itinuturing na malalaking nilalang na parang diyos o diyosa, habang ang lambana ay mas maliit, mas partikular na nilalang na may kaugnayan sa mga halaman at kalikasan.