Oratihon

Oratihon/Uratihon is the demigod of the sun, fire, and warmth, described as handsome and lean with golden brown skin and rides a golden boat. Son of Adlaw he is known to be the cause of a great fire in Ibalong and his tears turned into Hotsprings  

Long ago when the populace of Ibalong was slowly spreading into their lands, they have built their colony and called it Tigbi(Tiwi). One day the son of the Sun deity named Oratíhon was over the colony and marveled at the beauty of its young maidens.
From his golden boat above the clouds, he saw the most beautiful maiden. He was smitten. He returned to their domain and to his father the sun. He told his father about the beautiful maiden and of how he felt for her. The sun god said to his son, that he is still too young, and that he can not yet fall in love or go near the maiden. For his body was still young and hot and would burn her. If you truly love her you would keep your distance.
The son of Adlao did not heed his father's warnings. The next day he put on his golden diadem, and dressed in his best robes his golden boat and came down to Tiwi. He was so excited to see the young maiden.
When his feet touched the ground. the houses of Tiwi burst into flames. He saw that the people were running away, He walked in search of the beautiful maiden, as he walked he left a trail of fire and destruction. The trees, the houses burned as he passes by. Finally, he saw the girl he desires. His body became hotter. He ran to hold the girl but she burst into flames, then crumbles to dust. Oratihon knelt in front of the ashes of the young maiden and wept. His hot tears fell on the ground. He was about to explode with anguish and would burn the whole Ibalong. From the heavens the gods Haliya and Bulan saw what was happening. Haliya wanted to comedown and smite the demigod to stop him from burning Ibalong but Bulan stopped her, instead he ordered the wind people to go down and try to subdue the demigod. Swiftly the wind people rushed and circled the demigod, containing his flames. Some of the wind people went to Gugurang, the supreme deity went and absorbed all the fire and heat until it was no more.  Oratihon was punished, and forbidden to ever returning to Ibalong nor never go down to earth again. 

Years later the burned lands of Tiwi became green again and no signs of the disaster that what had happened remained, except for the tears of the young lunar deity. His warm tears became the hot springs of Tiwi

Tagalog variant

Ang Bukal ng Tiwi ay isa sa magaganda at natatanging pook sa Pilipinas. Ito ay may layong higit-kumulang na apatnapung kilometro sa Lunsod ng Legaspi sa Bikol.  Ang Bukal ng Tiwi ay pinagdarayo ng ating kababayang Pilipino at mga dayuhang turista dahil sa mainit na tubig na sinasabing gamot sa iba't-ibang karamdaman.

Noong unang panahon raw, ang Tiwi ay isang magandang nayon.  Bukod dito, nakilala rin ang Tiwi dahil sa magagandang dalaga sa pook na ito.  Nabalitaan raw ito ng anak ng Haring Araw.  At isang araw, sakay sa kanyang karuwahe ay namasyal ang binata sa Tiwi.  Magaganda ang mga dalagang kanyang nakita.  Nabighani kaagad siya sa ganda ni Aila, ang pinakamaganda sa lahat ng dalaga sa Tiwi.  Mabilis na bumalik ang binata kay Haring Araw at ibinalita niya ang napakagandang dalaga na nakita niya.  Sinabi niya sa hari na iniibig niya ang dalaga at ibig niya itong maging asawa.

Malungkot na umiling ang hari at ipinaliwanag sa binata na hindi maaaring mag-asawa ang katulad niya sa mga karaniwang tao.

Nalungkot ang binata sa sagot ng ama kaya hindi na siya namasyal nang sumunod na mga araw.  Ang kanyang karuwahe, kasuotan at mata na nagbibigay liwanag ay hindi na nakita ng mga tao.  Dahil dito nagdilim ang mundo.

Naisip ni Haring Araw na kaawa-awa ang mga tao.  Kinausap niya ang binata upang muling magliwanag ang daigdig.  Pumayag ang binata.  Binalak niyang bumalik sa Tiwi at pakasalan ang magandang si Aila na lingid sa kaalaman ni Haring Araw.

Mabilis na nagbihis ang binata at masiglang sumakay sa kanyang karuwahe.  Dahil dito muling lumiwanag ang paligid.  Kaagad niyang pinuntahan ang Nayon ng Tiwi upang magpahayag ng pag-ibig sa magandang si Aila.  Ngunit nang malapit na siya sa nayon ay sumiklab ang apoy.  Nakita niya na nagtatakbuhan ang mga tao upang iligtas ang kanilang sarili.  At nakita ng binata ang magandang si Aila kaya mabilis siyang bumaba upang iligtas ang dalaga.

Natupok ang buong nayon at ang lahat ng tao roon.  Kinalong ng binata ang natupok na dalaga.  Sa isang iglap ay naging abo ang katawan ng magandang si Aila.  Biglang sumaisip ng binata na sadyang magsisiklab ang anumang bagay na mapapalapit sa kanyang karuwahe at kasuotan, gayundin kung matitigan ng kanyang mga mata.  Naalala rin niya ang paliwanag ng kanyang Amang Araw na hindi maaaring mag-asawa sa karaniwang tao ang katulad nila.  Malunkot na sumakay na muli sa kanyang karuwahe ang binata.  Bumalik siya kay Haring Araw upang ibalita ang masamang bunga ng pag-ibig niya sa isang magandang dalaga.

Sa paglipas ng panahon, nakita ng mga tao ang pagbabagong bihis ng natupok na Nayon ng Tiwi.  May bumukal na tubig sa gitna ng natupok na pook at muling naging lunti ang paligid.  Mula na noon hanggang sa ngayon, pinagdarayo ng mga tao ang bukal ng Tiwi dahil sa mainit na tubig na bumabalong sa bukal na namumuti sa singaw ng init ng araw.